Gdzie potrzebny jest paszport? Do jakich krajów?

Paszport to oficjalny dokument identyfikacyjny, który uprawnia do przekraczania granic innych krajów. Jeśli planujesz zagraniczną podróż po Europie, w większości miejsc możesz przemieszczać się swobodnie jedynie na podstawie dowodu osobistego. Takie zasady obowiązują jednak głównie w krajach należących do UE. Sprawdź, gdzie potrzebny jest paszport.

Kiedy podczas podróży trzeba mieć ze sobą paszport?

Paszport jest dokumentem niezbędnym do przekraczania granic państwowych. Upoważnia do legalnego wjazdu na terytorium innych krajów i umożliwia identyfikację cudzoziemca. Okazuje się niezbędny podczas:

• kontroli granicznej — na lądowych i morskich przejściach granicznych odbywają się kontrole przeprowadzane przez funkcjonariuszy straży granicznej, podczas których trzeba mieć ze sobą paszport;
• lotu międzynarodowego — o okazanie paszportu zostaniesz poproszony przed wylotem do państwa, w którym taki dokument jest wymagany. W czasie odprawy pracownicy lotniska sprawdzą ważność dokumentu i prawdziwość zawartych w nim danych;
• powrotu z podróży zagranicznej — w podróży powrotnej również trzeba mieć ze sobą ważny paszport, aby przejść kontrolę graniczną.

Niektóre kraje narzucają specjalne kryteria co do ważności paszportu i umożliwiają wjazd wyłącznie na podstawie wizy. Inne wymagają też dodatkowych dokumentów, np. polisy turystycznej. Przed podróżą zagraniczną zawsze sprawdzaj wymagania wjazdowe kraju docelowego i państw tranzytowych.

Strefa Schengen: kiedy nie trzeba mieć ze sobą paszportu?

Obywatele krajów należących do strefy Schengen mogą przemieszczać się po większości państw europejskich jedynie z ważnym dowodem osobistym. Jest to możliwe dzięki zawarciu umowy, która zapewnia zniesienie wewnętrznych kontroli granicznych i prowadzenie zharmonizowanych kontroli na granicach zewnętrznych.

Strefa Schengen powstała w 1985 roku i początkowo należały do niej jedynie Francja, Belgia, Holandia i Luksemburg. Wraz z rozszerzaniem umowy o kolejnych uczestników obszar swobodnego podróżowania coraz bardziej się powiększał. Obecnie liczy on 4 miliony kilometrów kwadratowych i obejmuje:

• 23 z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Luksemburg, Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Włochy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Chorwacja);
• wszystkich członków Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria).

Zniesienie granic wewnętrznych jest też planowane w Bułgarii i Rumunii. Od 31 marca 2024 roku przestaną tam obowiązywać kontrole na granicach powietrznych i morskich, a w najbliższej przyszłości — również na granicach lądowych.

A to ciekawe! Schengen to nazwa małego miasteczka w Luksemburgu położonego między Niemcami a Francją. To właśnie tam podpisano w latach 80. i 90. XX wieku układ z Schengen oraz konwencję z Schengen.

Przywrócenie kontroli granicznych w strefie Schengen

Umowa dotycząca strefy Schengen w określonych sytuacjach przewiduje opcję przywracania kontroli na wybranych granicach wewnętrznych. Jest to możliwe w wyjątkowych okolicznościach stwarzających poważne zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego.
Decyzję o przywróceniu kontroli granicznych podjęło wiele państw strefy Schengen na przykład podczas pandemii Covid-19 czy w związku ze zwiększonym napływem imigrantów spoza Unii Europejskiej.

W jakich krajach w Europie trzeba mieć paszport?

W większości krajów Europy nie ma obowiązku wożenia ze sobą paszportu, jednak niektóre państwa wciąż przeprowadzają kontrole graniczne, podczas których jest on wymagany. Zaliczają się do nich:

• Ukraina;
• Białoruś;
• Rosja;
• Turcja (w celach innych niż turystyczne i tranzytowe);
• Wielka Brytania.

Jeśli planujesz wyjazd do jednej z wymienionych destynacji, zapoznaj się z wytycznymi obowiązującymi przyjezdnych cudzoziemców.

Gdzie potrzebny jest paszport: Ukraina

Obecnie polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradza podróże na Ukrainę w związku z prowadzonymi tam działaniami zbrojnymi. Jeśli jednak mimo to planujesz wyjazd za wschodnią granicę, musisz mieć ze sobą paszport. Powinien być ważny w momencie przekraczania przejścia granicznego.

Polacy nie potrzebują wizy do wjazdu na Ukrainę i mogą przebywać na terenie tego kraju przez 90 dni. Muszą natomiast mieć ze sobą ważną polisę zdrowotną wystawioną przez odpowiedniego ubezpieczyciela. Na terenie Ukrainy obowiązuje też zielona karta. Więcej informacji na temat wymogów co do ubezpieczenia znajdziesz na stronie rządowej.

Gdzie potrzebny jest paszport: Białoruś

W związku z niestabilną sytuacją polityczną w regionie i częstymi aresztowaniami obywateli państw zachodnich Polskie MSZ odradza wyjazdy do Białorusi. Ostrzega również przed możliwymi scenariuszami uniemożliwiającymi powrót do kraju, na przykład zamknięciem granic czy drastycznym pogorszeniem bezpieczeństwa.

Przekroczenie granicy z Białorusią jest możliwe wyłącznie na przejściach Terespol-Brześć (ruch osobowy) i Koroszczyn (Kukuryki) – Kozłowicze (ruch towarowy). Podczas kontroli trzeba mieć ze sobą paszport ważny co najmniej 3 miesiące od momentu planowanego wyjazdu oraz wizę (jeśli podróż ma charakter inny niż turystyczny, np. biznesowy, sportowy, naukowy czy tranzytowy).

Pobyt w celach turystycznych w przypadku przyjazdu drogą lądową jest dozwolony przez maksymalnie 90 dni w ciągu roku kalendarzowego, a przy ruchu lotniczym — jednorazowo przez 30 dni.

Przy wjeździe, oprócz paszportu i wizy, trzeba mieć ze sobą również ubezpieczenie zdrowotne oraz polisę komunikacyjną (białoruską polisę ubezpieczenia granicznego lub polisę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych). Ponadto, jeśli planujesz spędzić na terenie Białorusi ponad 10 dni, masz obowiązek meldunku.

Gdzie potrzebny jest paszport: Rosja

Ze względu na trwającą wojnę wyjazdy do Rosji, podobnie jak na Ukrainę czy do Białorusi, nie są rekomendowane przez polskie MSZ. Jeśli mimo to zdecydujesz się na podróż, musisz liczyć się ze sporą liczbą utrudnień już na etapie rezerwacji biletów. Wszystkie bezpośrednie połączenia z Rosją zostały zawieszone. Ponadto na miejscu utracisz prawdopodobnie dostęp do swojego konta bankowego z uwagi na ograniczony dostęp do środków pieniężnych ulokowanych w Polsce. Powinieneś też zdawać sobie sprawę z opresyjnych działań rosyjskich służb. Zatrzymania, przeszukania czy aresztowania są tam na porządku dziennym i często odbywają się bez konkretnej przyczyny.

Aby dostać się do Rosji, musisz mieć paszport, wizę (turystyczną, biznesową, pracowniczą, studencką, prywatną, tranzytową) uzyskaną w rosyjskim urzędzie konsularnym oraz tak zwaną kartę migracyjną. Jest to dokument, który każdy cudzoziemiec otrzymuje przy wjeździe na terytorium Federacji Rosyjskiej i używa jej podczas podróży do legitymowania się. Przy wyjeździe ma obowiązek zwrócić ją urzędnikom w punkcie kontrolnym na granicy.

Gdzie potrzebny jest paszport: Turcja

Większość obszaru Turcji (97%) znajduje się w Azji Mniejszej, jednak jej niewielki skrawek zalicza się do Europy. Mimo to, jeśli podróżujesz do tego popularnego wśród urlopowiczów kraju w celach innych niż turystyczne lub tranzytowe, musisz mieć ze sobą aktualny paszport. Dokument powinien być ważny jeszcze przez 150 dni, licząc od dnia przekroczenia granicy.

Przy wyjeździe do Turcji na wakacje na okres maksymalnie do 90 dni wystarczy Ci dowód osobisty ważny przez cały okres planowanego pobytu. W momencie przekraczania granicy otrzymasz wówczas zaświadczenie ze stemplem, które powinieneś okazać przy opuszczaniu kraju.

Gdzie potrzebny jest paszport: Wielka Brytania

Wjazd do Wielkiej Brytanii na podstawie dowodu osobistego jest możliwy wyłącznie w przypadku osób, które z wykorzystaniem tego dokumentu złożyły wniosek o przyznanie statusu osoby osiedlonej lub wprowadziły numer dowodu do systemu UKVI. Wszyscy pozostali mogą wjechać do UK jedynie po okazaniu paszportu.
Ponadto w niektórych okolicznościach konieczne staje się uzyskanie wizy. Z tego obowiązku są zwolnione wyłącznie osoby, które mają status osoby osiedlonej, przyjeżdżają w celu turystycznym lub chcą złożyć wizytę. Ostateczną decyzję odnośnie do określenia głównych założeń wjazdu podejmuje zawsze funkcjonariusz Straży Granicznej.

Źródła:

• https://www.gov.pl/web/wielkabrytania/informacje-dla-podrozujacych
• https://www.gov.pl/web/bialorus/informacje-dla-podrozujacych
• https://www.gov.pl/web/rosja/informacje-dla-podrozujacych
• https://www.gov.pl/web/ukraina/informacje-dla-podrozujacych
• https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-paszport-usluga-dla-osoby-doroslej
• https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/schengen-area/#schengen
• https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/glossary/member-states.html